maandag 3 december 2012

Het is zelden gezien, …..althans dat denken we.

De crisis die al in 2007 voor het eerst van zich liet horen is volledig overgeslagen naar de reële economie. Ook Henk en Ingrid (leuke namen, zeker geen politieke voorkeur) voelen 5 jaar na dato de gevolgen van de reddingsoperaties waarmee in eerste instantie de financiële sector werd ‘gered’. Economen hebben echter nog steeds geen idee en politici lijken wederom onmachtig.

De ‘historie herhaalt zichzelf, maar nooit op dezelfde wijze’. In de overtuiging dat dit keer alles anders is vergeten wij helaas dat economische, financiële en politieke spanningen zo oud zijn als de mensheid zelf. Net als de huidige Europese kredietcrisis met bijbehorende ‘bear markt’ voor Nederlandse aandelen, en dat deze, wanneer de beer is uitgeraasd, ook weer zal overgaan in de ‘bull markt’ van die zelfde aandelen. De laatste zin is misschien wat lang, maar is met opzet zo opgesteld om te laten zien dat er sprake is van een cyclus.

Hoe erg het ook op dit moment mag lijken waarschijnlijk hebben we het allemaal al een keer meegemaakt. In dat geval kunnen de onderstaande citaten uit 1987, net nadat de financiële markten door hun hoeven waren gezakt, heel leerzaam zijn. Ook destijds hadden we onze vingers gebrand aan te veel schuld. Na het lezen zult u concluderen dat er anno 2012 weinig is veranderd .

"De markt zendt een eenduidige boodschap aan de president en het Congres om de politieke spelletjes te stoppen en eens te worden over een reductieplan om het federaal tekort terug te brengen." -Representative Dan Rostenkowski, Democraat, 20 oktober 1987-

"Ik liep de straat en ik vroeg me af of ik mensen uit het raam zou zien springen. Dan realiseer je je dat er niets anders is. Maar misschien zullen mensen uit dit alles serieus over echte problemen gaan nadenken, zoals bijvoorbeeld hoe aids te genezen. Misschien haalt het de buitensporige hebzucht uit de zaken voor een tijdje. " -Harold Snedkof, medewerker van de New York Public Libarary, 20 oktober 1987-

"De markt crash van 1987 heeft de meeste economen, wetenschappers en professionele beleggers verrast. Nergens in de klassieke, de op evenwicht gebaseerde, theorie van de markten, en die al zo lang ongeschonden was staat er iets geformuleerd dat zelfs de gebeurtenissen van 1987 zou kunnen voorspellen of beschrijven. Het mislukken van de bestaande theorie laat de mogelijkheden open voor concurrerende theorieën. " -Robert Hagstrom in Beleggen, de laatste liberale kunstvorm -

"Het lenen moeten stoppen. De marktcrash was een schot recht tussen onze ogen, dat ons allemaal heeft wakker doen schudden over het simpele feit dat we niet kunnen blijven speculeren met geleend geld." -Lee Iacocca, Chrysler Corp. bestuursvoorzitter, 20 oktober 1987 -

"Aandelen fluctueren, volgende vraag." -Alan Greenberg, CEO van Bear, Stearns & Co-

"Je leert hoe wij allen met elkaar verbonden zijn en hoe klein we zijn". - Donald Marron, bestuursvoorzitter Paine Webber, 22 oktober 1987-

Ik ben stellig van mening dat niets van wat we er nu op financieel-economisch gebied kan worden gaden geslagen onvermijdelijk is. Het is namelijk allemaal mensenwerk. Maar toch ervaren we het als onvermijdelijk. De oorzaak achter de huidige crisis staart ons op dit moment recht in het gezicht: te veel schulden. En die zullen eerst moeten worden weggewerkt. In 1987 lukte dat 'slechts' binnen enkele jaren. Verwachting is nu dat opruimen langer gaat duren, maar dat we hierin weer zullen slagen daarvan ben ik overtuigd.

Financiële crises, diepe recessies, natuurrampen, oorlogen…… de mensheid heeft het allemaal al een keer moeten ondergaan. En iedere keer zijn we er sterker en beter uitgekomen.  De economieën en kapitaalmarkten van met name de ontwikkelde Westerse landen hebben over de afgelopen 200 jaar enorme veerkracht getoond, en er is geen enkele aanleiding om te twijfelen waarom de huidige malaise niet zal overgaan in een periode van voorspoed.

In tabel 1 wordt dit duidelijk gemaakt aan de hand van de rendementen op Amerikaanse aandelen. Wat deze tabel vooral duidelijk maakt is dat aandelen ruim voor de officiële verklaring 'einde recessie' aan eem stijging beginnen van gemiddeld 27,5%.

Tabellen 2 en 3 laten de lengte van de laatste 13 'bull en bear'markten in de S&P500 zien. Opvallende is het verschil in gemiddelde lengte van deze markten. Een 'bear'markt houdt gemiddelde 21 maanden aan, met een gemiddelde correctie van 40%. Let wel, een gemiddelde is maar een gemiddelde, de periode kan zowel korter als langer duren zoals duidelijk wordt in tabel 2.











































Kijk nu in tabel 3 naar dezelfde gegevens van de laatste 13 ‘Bull’ markten van de S&P500. Deze houden gemiddeld 57 maanden aan, sommige langer en andere weer korter, maar met een gemiddelde stijging van met maar liefst 164%!! Dit betreft dan puur het koersrendement, het dividend is niet meegenomen. Alleen al tijdens de eerste 3 maanden stijgen aandelen gemiddeld 23,1% en na 12 maanden is dit gemiddeld opgelopen naar een indrukwekkende 46,6%.